سير و سلوك به سوي حق را مرتبه ها و درجه هاست كه بزرگان عرفان ايران و جهان آن را با ديدگاه‌هاي متفاوتي ارايه نموده اند. اما اين طبقه بندي‌ها، در باطن يكي است. به عنوان مثال حضرت خواجه عبدالله انصاري آن را در صد ميدان توضيح داده است و قرآن نيز آن را هزار منزل توصيف كرده است. يكي از طبقه بندي‌هاي قابل توجه مربوط به دانشمند بزرگ پارسيان علي سينا (شيخ الرئيس ، ابوعلي سينا ، حسين بن عبدالله حسن بن علي بن سينا ، معروف به ابن سينا كه به تازگي مورد طمع غارت مشاهير توسط اعراب قرار گرفته است) مي باشد، كه مراحل عرفان را در 11 فصل بيان كرده است.
از اين 11 مرحله، 4 مرحله مربوط به سلوك و 7 مرحله مربوط به طريقت است.
نخستين مرحله‌ي سلوك، «اراده» نام دارد، كه جوينده‌اي كه در اين مرحله است را «مريد» مي‌نامند. مرحله بعد «رياضت» است. رياضت به سه جهت اهميت دارد: نخست، دور ساختن غير حق از راه حق، ديگر: تابع ساختن نفس اماره به نفس مطمئنه تا قواي تخيل و وهم به سوي توهمات مناسبات با امر قدسي كشيده شوند و از توهمات مناسب جهان زيرين و خاكي روي گردان شوند. سه ديگر: لطيف ساختن درون براي تنبه و آگاهي. مرحله‌ي سوم «اوقات» است كه پس از درست طي شدنِ مرحله‌هاي نخستين زيرِ نظر استاد، در صورت عدم تخلفِ جوينده به صورت طبيعي اتفاق مي‌افتد. خلسه‌هايي از مشاهده‌ي نور حق براي جوينده حاصل مي‌شود كه اين خلسه‌ها لذايذند و گويي آن‌ها برق‌هايي هستند كه به سوي او مي‌درخشند و سپس خاموش مي‌گردند. هر «وقتي» در ميان دو «وجد» قرار دارد. وجدي قبل از آن وقت و وجدي بعد از آن. و هر گاه او در رياضت فرو رود، حالات و غواشي «پرده‌ها» ي مذكور بيشتر مي‌شود. و هنگامي كه اتصال به جناب حق ملكه شد، در غير حالت رياضت نيز حاصل مي‌گردد و بدون آمادگي قبلي نيز روي مي‌دهد و در هر چيز جلوه‌ي حق را مشاهده مي‌كند.
وقتي «رياضت» به پايان رسيد و سالك به حق واصل گرديد، درون او آيينه‌ي حق مي‌گردد و لذات حقيقي به وي مي‌رسد و او از خود مسرور است، زيرا اثر حق در درون او هست. با اين حال او ميان نظر به حق و نظر به خود مردد است و هنوز وصول تام تحقق نيافته است.
آخرين درجه‌ي سلوك به سوي حق، درجه‌ي «وصول» ناميده مي‌شود. در مقام «وصول» تام ترددي كه در مرحله‌ي پيش بود از ميان مي‌رود و بيرون شدن از خود و وصول به حق ميسر مي‌گردد و درجات سلوك پايان مي‌يابد و درجات وصول آغاز مي‌گردد.] يعني به عبارتي، هفت وادي طريقت از اين نقطه آغاز مي‌شوند[
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر